पहिचानको आन्दोलनलाई एकीकृत बनाउन आजसा महासङ्घको घोषणा

-कोइँचबु काःतिच । १ माघ २०७७, विहिवार १५ जनवरी २०२० काठमाडाै‌ ।
राष्ट्रिय कविता महोत्सवमा अब्बल कविको रुपमा परिचित तथा किराती मिथकका ज्ञाता नवराज वर्तमानले राजन मुकारुङलगायतका समुहका वारेमा भन्नुहुन्थ्यो, “हामी बरु विचलीत हौंला । कतै न कतै समय परिवेशले मुलाधारका हुँ भन्नेहरुसँग सम्झौतामा पसौँला तर अहिलेका नयाँ पुस्ताका पहिचानवादी साहित्यकार भाइहरु आफ्नो मुद्दामा प्रष्ट हुनुहुन्छ ।”
नभन्दै आज राजन मुकारुङको संयोजकत्वमा विश्वभर भएका, भइरहेका आदिवासी जनजाति अभियानहरूसित घनीभूत बहस गर्दै पहिचानको आन्दोलनलाई एकीकृत बनाउन पहल गर्न अभियानका साथ आदिवासी जनजाति साहित्यकार महासंघको घोषणा भएको छ । नेपाली साहित्य जगतमा सिर्जनशील अराजकता आन्दोलनको घोषणापत्र जारी गरेर फरक धार र फरक विचारको साहित्य सिर्जना गरेर स्थापित तीन श्रष्टा हाङयुग अज्ञात, उपे्न्द्र सुब्बा र राजन मुकारुङमा अलिकति कडा रुपमा प्रस्तुत हुँदै आएका राजनले ६० काे दशकमा आयाेजित आदिवासी जनजाति चलचित्र महोत्सवकाे अवसरमै आदिवासी जनजाति साहित्कारहरु संगठित हुनुपर्ने धारणा राख्दै आएका थिए । तत्कालीन समयमाको विसम परिस्थितिमा पनि पहिचानको पक्षमा कुनै सम्झौता नगरी निरन्तर लागी परेका साहित्यकार राजन मुकारुङको संयोजकत्वमा आदिवासी साहित्यकारहरु गोलबद्ध हुनुलाई निकै अर्थपूर्णरुपमा लिएको छ ।

नेपालका आदिवासी जनजाति साहित्यकारहरूको साझा संस्थाका रूपमा गठित ‘आदिवासी जनजाति साहित्यकार महासङ्घ, नेपाल’ तदर्थ समिति , राज्य तथा अन्तराष्ट्रिय समितिको नामावली निम्नप्रकार रहेकाे छ
तदर्थ समिति :

संयोजक : राजन मुकारुङ
सह–संयोजक : सरस्वती प्रतीक्षा
सह–संयोजक : टंक सेलिङ
सचिव : बुद्ध योञ्जन लामा
आर्थिक संयोजक : उर्मिला गम्बा थारु
सदस्य : अञ्जना इछमफूल
सदस्य : अनन्त दुनुवार
सदस्य : उत्तम सुनुवार
सदस्य : कविराज तामाङ
सदस्य : कुन्साङ
सदस्य : कृष्ण मेचे
सदस्य : कृष्ण सर्वहारी
सदस्य : गणेस कुमाल
सदस्य : गौरी तमू
सदस्य : चोमु शेर्पा खुशी
सदस्य : तेजेन्द्र ताजफुरिया
सदस्य : निशा रुम्बा
सदस्य : नेपोलियन चेपाङ
सदस्य ; फुर्बाछिरिङ तङ्बे
सदस्य : बेचन उराव
सदस्य : भिम किसान
सदस्य : मङ्गलराम दराई
सदस्य : मेनुका छन्त्याल
सदस्य : रजनी मिला
सदस्य : राम गोपाल आँसुतोष
सदस्य : लाक्पा तेन्जी शेर्पा
सदस्य : लालबहादुर भुजेल
सदस्य ; डा. विष्णु सिँजाली
सदस्य : सन्त माझी
सदस्य : सरोजसिंह दुनुवार
सदस्य ; डा। सोमबहादुर धिमाल
सदस्य : सीता तुम्खेवा
सदस्य : हेन्सेन याक्खा
सदस्य : हेमा आले

राज्य समिति :
संयोजक : शोभा सुनुवार (कोइँच)
संयोजक : ईश्वर थोकर (ताम्सालिङ)
संयोजक : गनेसकुमार राई (किरात)
संयोजक : छम गुरङ (तमुवान)
संयोजक : छविलाल कोपिला (थरुहट)
संयोजक : जीवन रोका मगर (मगरात)
संयोजक : मधु केरुङ (लिम्बुवान)
संयोजक : शाक्य सुरेन (नेवाः)

अन्तर्राष्ट्रिय समिति :
संयोजक : अमित थेबे (बेलायत)
संयोजक : इन्दिरा चाम्लिङ (युरोप)
संयोजक : उदय पुर्बेली (मलेसिया)
संयोजक : केशर घलान (कुवेत)
संयोजक : चन्द्र गुरुङ (बहराइन)
संयोजक : जसकुमार राई (अमेरिका)
संयोजक ; नरेश सुनुवार (हङकङ)
संयोजक : पराजीत पोमू (दक्षिण कोरिया)
संयोजक : बिमल राई (कतार)
संयोजक ; योग राई (अस्ट्रेलिया)
संयोजक : विमन किराती (जापान)
संयोजक ; सुमन सहयात्री (साउदी अरबिया)
संयोजक ; सुरज राना (युएई)
संयोजक ; सुशिल पुन बिरही (ओमान)
समग्र विश्व राजनीतिक अवस्थामा आज पनि अधिकांश आदिवासीरजनजातिहरू आफ्नो हक, अधिकार र पहिचानका लागि आन्दोलित आदिवासी जनजातिको मानव अधिकार रक्षार्थ बाध्यत्मक रुपमा आदिवासी जनजाति साहित्यकार महासंघको स्थापना गर्नु परेको जिकीरका साथ विकासका नाममा आदिवासीय सम्पदाहरू मास्ने काम राज्यकै अग्रसरतामा भइरहँदा झनै आन्दोलित हुनु परेको निस्कर्षसहित नेपालको सन्दर्भमा आदिवासी जनजाति साहित्यकार महासंघ गठन गर्नुको मुख्य ठहर निम्नानुसार गरेको छ :
— मुलुकको राजनीतिक परिवर्तनका आन्दोलनहरूमा आम आदिवासी जनजाति समुदायले ठूलो वगावत गरे पनि उनीहरूले वर्षौंदेखि उठाइरहेको पहिचानसहितको सङ्घीयता र समावेशी सिद्धान्त ९पूर्ण समानुपातिक०का मागहरू सुनुवाइ भएको छैन ।
— संविधानतः नेपाल धर्मनिरपेक्ष मुलुक हो, भनेर लिखित गरिए पनि व्यवहारतः लागू भएको छैन ।
— शिक्षा र स्वास्थ्य क्षेत्र जनताको मौलिक हक भए पनि दलाल व्यापारीहरूको कब्जामा छ, यो विभेदकारी छ । यसले अभिजात वर्ग र जातिहरूको मात्रै पक्ष लिइरहेको छ ।
— प्राथमिक तहदेखि विश्वविद्यालयसम्म एकल जाति, खास गरी ‘हिन्दू सौन्दर्य’ र ‘आर्य सभ्यता’को मात्रै पाठ्यक्रममा भाषा–साहित्य पढाइएर राज्यले नै विविधताको संस्कृति र सौन्दर्यलाई अस्विकार गरिरहेको छ ।
— नेपालका आदिवासी जनजातिहरूका लागि राज्य जहिल्यै प्रतिगामी छ । यसका विरुद्ध हामीले जहिल्यै प्रतिरोध गरिरहेका छँदै छौं । राज्यका सबै खाले निरङ्कुशता, प्रतिगमन वा अधिनायकवादका विरुद्ध अझ शक्तिशाली आन्दोलनसहित प्रतिरोध गर्नै पर्दछ ।

१। आदिवासी जनजाति समुदायका भाषालाई जोडदार रूपमा लेखन गर्न तथा तिनका मौखिक साहित्यसमेतलाई लिखित गर्न, गराउन सम्बन्धित जाति, समुदायका स्रष्टाहरूलाई उत्प्रेरित गर्ने र सो कार्यमा अग्रसर हुन,
२। आदिवासी जनजाति समुदायमा रहेका मौखिक परम्पराका दर्शनशास्त्रहरूलाई मिहिन ढङ्गले बुझ्न, बहस गर्न र लिखित गर्न,
३। नेपाली भनिने गरिएको ‘खस पर्वते भाषा र साहित्य’लाई नेपाली हो भन्ने कथनका विरुद्ध बहस गर्दै नेपालका सबै मात्रृभाषा तथा तिनका साहित्यलाई ‘नेपाली हो’ मान्यता स्थापित गराउन,
५। विविधतासहितको नेपाली सौन्दर्य शास्त्रको निर्माण गर्न,
४। प्राथमिक तहदेखि विश्व–विद्यालयसम्मै मातृभाषा तथा साहित्यको पाठ्यक्रम निर्माण गर्न राज्यलाई दबाव दिन
६। विश्वभर भएका, भइरहेका आदिवासी जनजाति अभियानहरूसित घनीभूत बहस गर्दै पहिचानको आन्दोलनलाई एकीकृत बनाउन पहल गर्न,