News

-सुजता सुनुवार/इलाम माघ २९
नेपाल आदीवासी जनजातिका पहिचानको मुद्धा रहरले होइन बाध्य भएर उठाउन जरुरत भएको नेपाल आदीवासी जनजाति केन्द्रिय उपाध्यक्ष किरण सुनुवारले बताउनु भएको छ ।
नेपाल आदीवासी जनजाति युवा महासंघ नेपाल इलामको आज सम्पन्न दोस्रो अधिवेशनको उद्घाटन सत्रलाई सम्बोधन गर्दै उहाँले भष्मेखोरिया फाडेर बस्ती बसाल्ने जनजातिलाई संविधानमा जुन रुपमा परिभाषा गरिएको छ त्यो गलत रहेको धारणा राख्नुभयो ।
यस्तै युवा महासंघका केन्द्रिय उपाध्यक्ष राम कुमार राईले सैद्धान्तिक मात्र होइन व्यवहारिक तवरले अघि बढ्नु पर्नेमा जोड दिनु भएको छ । जिल्ला महासंघका अध्यक्ष संगीता थामीको अध्यक्षता तथा केन्द्रिय उपाध्यक्ष राम राईको प्रमुख आतिथ्यतामा सम्पन्न भएको उद्घाटन सत्रमा केन्द्रिय महासचिव सुदर्शन चौधरी , आदीवासी जनजाति महिला महासंघका सचिव देवी सुनुवार , किँरात राई यायोख्खाका प्रविना राई लगायतले शुभकामना मन्तव्य राख्नु भएको थियो ।
यता अधिबेशनले पूर्ण राईको अध्यक्षतामा ११ सदस्यीय नयाँ जिल्ला कार्यसमिति चयन गरेको छ । समितिको उपाध्यक्षद्धयमा सुसन बम्जन तामाङ्ग, प्रविन सुनुवार, सचिवद्धयमा सन्तोष लिम्बु, इस्मायल राई , सहसचिवमा अनिता मगर , कोषाध्यक्षमा सञ्जिका थामी चयन हुनु भएको छ । यस्तै सदस्यहरुमा कृष्ण श्रेष्ठ, जीवन थामी, अर्जुन मगर र हुकुम थामी रहनु भएको पुर्व अध्यक्ष संगीता थामीले जानकारी दिनुभयो । सहभागी नभएका प्रत्येक जातिय सस्थाका प्रतिनिधिलाई आगामी बैठकमा सहभागी गराउने वर्तमान अध्यक्ष राईले बताउनु भएको छ ।

मिङमा सिं तामाङ
काठमाडौं । प्रधानमन्त्री पुष्पकमल दाहाल ‘प्रचण्ड’ले तामाङहरुलाई अधिकार दिन तयार रहेको बताउनु भएको छ । प्रदेश नम्बर ३ को भेला काठमाडौंमा सम्बोधन गर्दै प्रधानमन्त्रीले तोप होइन, अधिकार दिने प्रतिवद्धता दोहोर्याउनु भयो  । उहाँले भन्नु भयो ‘ल्होछारमा तोप पड्काएर काम छैन्, अधिकार दियो भने काम हुन्छ ।’
भेलालाई सुरुमा नेपाल तामाङ घेदुङको केन्द्रीय अध्यक्ष मोहन गोलेले ल्होछारमा टुडिखेलमा तोप पड्काएर प्रधानमन्त्रीज्यूलाई सलामी गर्नुपर्ने भन्दै माग राखेका थिए । प्रधानमन्त्रीले भेलाको सफलताको शुभकामना दिनु हुँदै आदिवासी जनजातिको कार्यक्रमहरुमा सरकार पनि मिलेर भव्य रुपमा मनाउने बताउनु भयो । उहाँले भन्नुभयो–माओवादीको दशबर्षे जनयुद्ध सफल पार्नमा तामाङहरुको बिशेष योगदान रहेका छ ।
भेला सुरु हुनुअघि दिउँसो १२ बजे काठमाडौंको भृकुटीमण्डपबाट भव्य र्याली शुरु भई सहिदगेट, एनएसी भवन, भोटाहिटि, जमल हुँदै कमलादी स्थित नेपाल प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा आइपुगेको थियो । र्यालीमा बृहत ताम्सालिङ प्राप्तीका नाराहरु लगाईएको थियो । नेपाल तामाङ घेदुङ– जिन्दवाद, तामाङ एकता – जिन्दवाद, तामाङ घेदुङ एक हौऔँ – एक हाँऔं, तामाङ युवा एक हौऔँ – एक हौऔँ, ताम्सालिङ विरोधि होसियार – होसियार होसियार, ताम्सालिङ प्रदेश घोषण गर – घोषण गर, पहिचान, संघिय संरचना कायम गर– कायम गर.., राष्ट्रिय जनवार गाई खारेज गर – खारेज गर, ताम्सालिङ बिनाको संविधान मान्दैनौं – मान्दैनौं, समानुपातिक प्रतिनिधित्वको सुनिश्चित गर–सुनिश्चित गर, आई एल ओ १६९ कार्यान्वयन गर– कार्यान्वयन गर, सरकार र ताम्सालिङ संघर्ष समिति बीचको सहमती कार्यान्वयन गर– कार्यान्वयन गर जस्ता नाराहरु लगाईएको थियो । र्यालीमा विभिन्न भाषिक संघसंस्था, तामाङ डाजाङ, तामाङ सेमलेङ न्हान, नाङसाल क्लब नेपाल लगायत संघसंस्थाहरुको ब्यानरसहित सहभागीता रहेको थियो ।

र्यालीमा घेदुङकै साँस्कृतिक विभागका साँस्कृतिक टोली, तामाङ कलाकार संघ, विभिन्न जिल्लाका घेदुङका समितिहरु, विद्यार्थी घेदुङ, महिला घेदुङ, युवा घेदुङ लगायतका संस्थाहरुको ब्यानरसहित सहभागीता रहेको थियो । भेलामा तामाङ कलाकारहरुले गीतहरु प्रस्तुत गरेका थिए। प्रादेशिक भेला उद्घाटन शत्र सकिएपछि बेलुकी ६ बजेबाट बन्दशत्र तथा प्रशिक्षण कार्यक्रम भएको थियो ।

सुनुवार डट ओआरजी समाचारदाता ।
२८ मंसीर, ललितपुर । प्रकृति र पित्री पुजक किराँतीहरुले परिश्रम गरेर रोपेको अन्नबाली घरमा भित्राउन पाएकोले मंसीर पुर्णिमा अन्नबाली प्रकृतिलाई चढाइ (नोवागी) पुजा गरी आफुहरुले खानुका साथै इश्टमित्र र नातागोता सँग मिलर खादै हर्षोलासका साथै ढोल झ्याम्टा बजाउदै उधाैली पर्व अाज ललितपुर, इलाम र विभिन्न ठाऊहरुमा मनाए ।

सुनुवार डट ओआरजी समाचारदाता ।
काठमाडौं । सुनुवार समाज बचत तथा ऋण सहकारी संस्थाको चौथो बार्र्षिक साधारण सभा सुनुवार सेवा समाज भवन कोटेश्वर ३५मा शनिबार सम्पन्न भएको छ । साधारण सभा कार्याक्रममा प्रमुख अतिथि सुनुवार सेवा समाज केन्द्रीय कार्य समिति अध्यक्ष रणवीर सुुनुवार रहेका थिए भने कार्यक्रमको सभा अध्यक्ष मन प्रसाद सुनुवार रहेका थिए । उक्त कार्यक्रम सभाअध्यक्ष सुनुवारले सहकारीको भाविनिति तथा योजना बारे र प्रगति प्रतिवेदन प्रस्तुत गरेका थिए । कार्यक्रममा अतिथि निर सुनुवारले सम्पूर्ण सुनुवार समुदाय एक हुनु जरुरी रहेको बताए । त्यसैगरी डा.लाल रापचले पनि सबै सुनुवारहरुले सामुहिक लगानी गर्न आबश्यकता रहेको बताए । टिकाराम मुलिचाले अरुबाट भन्दा पनी सुरुवात आफूबाटै गर्नु जरुरी रहने कुरा प्रस्ट पारेका थिए ।

–काःतिच

धन होइन मन हुनुपर्छ । धन हुने सुनुवार समाजमा गनी नसक्नु छन् । छन् यसकारण भन्दै छु कि उनीहरुको तडकभडक, रवाफ, फुर्ति र जीवनशैलीले अनुमान गर्न सकिन्छ । तर सबैको मन भक्तमानको जस्तो नहुनसक्छ । सुनुवार समाजको इतिहासमा पहिलो छात्रवृत्ति, विद्वत्तवृत्ति अनि कोइँच गाउँका विद्यालयको लागि शैक्षिक सामाग्री प्रदान गरिने कोष स्थापना भएको यही हो । रामेछाप गुप्तेश्वर १ निवासी तीन कोरी उमेरबाट भर्खरै एक खुड्कीलो उक्लेका भक्तमान सुनुवारले जन्म दिने आप्mनो बुबाआमा मानबहादुर र विष्णुमाया सुनुवारको नाममा मानबहादुर विष्णुमाया सुनुवार स्मृति छात्रवृद्धि कोष स्थापना गर्नुभएको हो । छोरा हुन त भक्तमान सुनुवार जस्ता । यो कोषबाट प्रत्येक वर्ष दुई जना विद्यार्थीलाई १२०००, १२००० हजार र स्नाकोत्तर सकेर शोधमा लागेका शोधकर्तालाई २०००० हजार प्रदान गर्ने र कोइँच गाउँको विद्यालयमा चक्रीय प्रणाली अनुसार १०,००० बराबरको शैक्षिक सामाग्री प्रदान गरिने छ ।
आफुले पढ्न नपाएकोमा धेरै थक्थकी लागेको बताउनु हुने छात्रवृद्धि संस्थापक भक्तमान सुनुवारले हरेक सरकारी कार्यालयमा जाँदा कतै कोइँच सुनुवारको उपस्थिति नदेखिएको हुँदा युवायुवतिहरुको शैक्षिक स्थिति सुधार गरि सरकारी जागिरमा अभिप्रेरित गराउने लक्ष्यानुसार कोष स्थापना गरेको बताउनुभयो । Read More

सुनुवार सेवा समाजको प्रथम राष्ट्रिय राजनीतिक सम्मेलनले पारित गरेको १३ बुँदे इलाम घोषणापत्रको पूर्ण पाठ ।
==============================
सुनुवार सेवा समाजको
प्रथम राष्ट्रिय राजनीतिक सम्मेलनको
इलाम घोषणा–पत्र २०७३
आदिवासी किरात कोइँच सुनुवार प्राग–ऐतिहासिक राष्ट्र (जाति) का सामाजिक, धार्मिक तथा साँस्कृतिक संरक्षणका लागि स्थापना भएको सुनुवारहरुको प्रतिनिधिमूलक संस्था सुनुवार सेवा समाज हो । ङाकु (सुनकोसी), सुबुकु (तामाकोसी), खिम्कु (खिम्ती), लिकु (लिखु), मोल्कु
(मोलुङ÷सोलुङ), दुबुकु (दुधकोसी) ऐतिहासिक भू–भागका सुनुवारहरु पछिल्लो समय स्वदेश तथा विदेशका विभिन्न भू–भागमा समेत बसोबास गर्दै आइरहेका छन् । सुनुवार सेवा समाजको संस्थागत संगठन १५ जिल्ला समिति क्रियाशील रहेको र बाँकी जिल्लामा संगठन विस्तार हुने क्रममा रहेको छ । यसका साथसाथै विदेशका विभिन्न मुलुक दक्षिण कोरिया, हङकङ, मलेसिया, कतार, साउदी अरब, युनाइटेड अरब इमिरेट्स, बेलायत र अमेरिकामा शाखा रहेको र जापान, इजरायल, ओमनलगायतका मुलुकमा शाखा विस्तार क्रम रहेको छ ।
स्थापनाकालको करिव तीन दशकपछि भाषिक, सामाजिक र साँस्कृतिक संरक्षण भन्दा माथि उठेर मुलुकको बदलिँदो राजनीतिक परिस्थिति तथा राज्यका पुनःसंरचनामा आदिवासी किरात कोइँच सुनुवारको पहुँच, समावेशी सहभागिता, समानता र भूमिका सम्बन्धमा सबै राजनीतिक पार्टीमा संलग्न सुनुवार राजनीतिककर्मीहरुको सक्रिय सहभागितामा किरात कोइँच सुनुवारको पहिचानसहितको स्वायत्त प्रदेश, स्वायत्त क्षेत्र, संरक्षित क्षेत्र र भाषिक, साँस्कृतिक अधिकार, समावेशिता, प्राकृतिक स्रोतसाधनमाथि आत्मनिर्णयको अधिकारसहितको प्रयोग र नियन्त्रणको अधिकारजस्ता राजनीतिक अधिकारहरु समाधानका लागि आदिवासीको मानवाधिकार घोषणापत्र, आइएलओ महासन्धि १६९ र युएनड्रिप २००७ ले प्रत्याभूत गरेको अधिकारलाई आत्मसात गर्दै प्राग–ऐतिहासिक थाँतथलोको आधारमा वल्लो किरात स्वायत्त प्रदेश घोषणा गरिनुपर्ने प्रतिबद्धतासहित प्रथमपटक इलाम जिल्लाको इलाम बजारमा ूक्भाि(ज्भउि, क्भाि(क्भचखभ, क्भाि(न्यखभचलभमू नारासहित निम्न बुँदामा सुनुवार सेवा समाजका मातहातका विभिन्न संस्था तथा राजनीतिक दलहरुको प्रतिबद्धतासहितका इलाम घोषणा–पत्र २०७३ जारी गरिएको छ ः
१. वर्तमान संविधानमा उल्लिखित राज्यको पुनःसंरचनाप्रति विमति राख्दै, प्राग–ऐतिहासिक पृष्ठभूमिका आधारमा स्वपहिचान र आत्मनिर्णयको अधिकारसहितको वल्लो किरात स्वायत्त प्रदेश साथै मुलुकको अन्य भू–भागमा निर्माण हुने प्रदेशहरुमा स्थानीय निकाय निर्माण गर्दा किराती कोइँच सुनुवारहरुको बस्ती खण्डित नहुने गरी स्वायत्त क्षेत्र, संरक्षित क्षेत्र, विशेष क्षेत्र घोषणा गरिनुपर्दछ ।
२. सिमान्तकृत किराती कोइँच सुनुवारहरुलाई राज्यको हरेक अंगमा पूर्ण समानुपातिक र प्रभावकारी प्रतिनिधित्व, स्वशासन, स्वपहिचान, आत्मनिर्णय सहितको अधिकार सुनिश्चितका साथै सबै राजनीतिक दलहरुले उचित स्थानमा सुनिश्चित गरिनुपर्दछ ।
३. प्राग–ऐतिहासिक किरात कोइँच सुनुवार समुदायहरुको प्रयोग र नियन्त्रणमा रहेको प्राकृतिक स्रोत साधन (जल, जमिन, जंगल र खनिज) माथिको अग्राधिकार सुनिश्चित गरिनुपर्दछ ।
४. सिमान्तकृत आदिवासी किराती कोइँच सुनुवारको आर्थिक समृद्धिका लागि व्यवसायिक उत्पादनमूक क्षेत्रमा सामुहिक लगानीको लागि बैंक सुरक्षण गरिनुपर्दछ ।
५. सीमान्तकृत आदिवासी किराँती कोइँच सुनुवारको शैक्षिक विकासका लागि एक घर एक स्नातकोत्तर÷विद्यावारिधि अभियानमा राज्यले छात्रवृद्धि तथा विद्वत्तवृत्ति व्यवस्था गर्न विशेष शैक्षिक कोषको स्थापना गरिनुपर्दछ ।
६. किराँती कोइँच सुनुवार मातृभाषालाई राज्यले सरकारी कामकाजको भाषा बनाउनुपर्दछ ।
७. किराँती कोइँच सुनुवार मातृभाषा संरक्षणका लागि चलचित्र, गीत÷संगीत, कार्टुन तथा वृत्तचित्र निर्माणका लागि राज्यले विशेष पहल गर्नुपर्दछ ।
८. आदिवासी किरात कोइँच सुनुवार बालबालिका, महिला, अशक्त, अपांग तथा वृद्धवृद्धाहरुको सामाजिक सुरक्षाको प्रत्याभूति राज्यले गरिनुपर्दछ ।
९. आदिवासी किरात कोइँच सुनुवार महिला सशक्तिकरणका लागि विशेष आरक्षणको व्यवस्था गरिनुपर्दछ ।
१०. आदिवासी किरात कोइँच सुनुवार महिलाको परम्परागत सीप क्षमताको विकासका लागि राज्यबाट विशेष व्यवस्था गरिनुपर्दछ ।
११. आदिवासी किराँती कोइँच सुनुवार यूवाहरुको रोजगार तथा स्वरोजगारको लागि राज्य तथा समाजले कोइँच कल्चुरल टुरिजम भिलेजलाई प्रवद्र्धन गरिनुपर्दछ ।
१२. विश्वभरि छरिएर रहेका किराती कोइँच सुनुवारको भाषिक, साँस्कृतिक संरक्षण तथा संवद्र्धन तथा आर्थिक समृद्धिका लागि आइ.एल.ओ. महासन्धि १६९ अनिवार्य लागु गरिनुपर्दछ ।
१३. आदिवासी किराती कोइँच सुनुवारको तथ्य सङ्कलन गरी सशक्तिकारण गरिनुपर्दछ ।

आदिवासी जनजातिको मानवाधिकार लागु गर्न गराउन हामी सबै विचार, तह र तप्काका आदिवासी किराती कोइँच सुनुवारहरु प्रतिवद्धता जाहेर गर्दछौं ।

मितिः २०७३ असोज ३ गते सोमबार
प्रतिवद्धता जनाउने संस्था तथा राजनीतिक दलका प्रतिनिधिहरुः
१. प्रदीपकुमार सुनुवार, नेपाली काँग्रेस
२. मा. यज्ञराज सुनुवार, नेकपा एमाले
३. विनोदकुमार सुनुवार, नेकपा माओवादी केन्द्र
४. मनप्रसाद सुनुवार, वल्लो किरात संघीय राज्य परिषद्
५. नवीनकुमार सुनुवार, संघीय समाजवादी फोरम, नेपाल
६. महेश कोर्मोचा, नयाँ शक्ति पार्टी, नेपाल
७. जंग सुनुवार, संघीय लिम्बुवान पार्टी
८. सुनुवार विद्यार्थी समाज, काठमाडौं
९. सुनुवार कलाकार तथा चलचित्रकर्मी समाज, काठमाडौं
१०. सुनुवार सेवा समाज जिल्ला, गाउँ र नगर समिति तथा विदेश शाखा
११. नेपाल लोकतान्त्रिक किरात सुनुवार संघ, काठमाडौं
१२. कोइँच पत्रकार समाज, इलाम
१३. भारतीय सुनुवार मुखिया समाज, दार्जिलिङ

सुजाता सुनुवार, इलाम ।
इलामको देउमाई नगरपालिका ३ स्थित याक्सी भन्ने ठाउमा १ जना पुर्वशिक्षकको मृत्यु भएको छ । ६७ वर्षिय जयनिधि पराजुलीको रुखले किच्याएर मृत्यु भएको हो । विहिवार दिउसो ४ः३० मा घरनजिकैको अलैचिबारीमा रुख काट्ने क्रममा किच्याएर पराजुली घाइते हुनुभएको थियो  । पराजुलीको भारतको सिलगुडी स्थित नर्थ बङ्गाल न्युरो हस्पिटलमा मृत्यु भएको हो ।  मृतक पराजुली स्थानिय भानुदय प्रा विका पुर्व शिक्षक हुनुहुन्थ्यो  । मृतक पराजुलीका श्रीमती १ छोरा र २ छोरी छन् । मृतकको शवलाई अहिले इलाम अस्पतालमा पोष्टमार्टम गरी परिवारलाई शव बुझाउने तयारी भैरहेको  छ  ।