इपशा बाअ्शो कोइँचपुकि

इपशा बाअ्शो कोइँचपुकि
कोइँचआन नेःमि पिशो केत हारेआन थेँपोसमि
कोइँचबु काःतिच/sunuwar.org

खुबनाच, लिकु थेमराअ्सि । मार पाचाङा ? जोअ्बातुइबा देँशो मासतार नामि । मेकोपुकिमिन माराइ सामलोपाति, दामलोतुइनामसि माकोअ्निमि । एके दा सिलकुमसो बाअ्ताङाना गापता । गेनाइ कोइँच गेतथि बोअ्ने माजाबबाया बाअ्ता । प्लेतति देलङा होबनाकेँसोच हेमराज सुनुवार आन ङेतिशाति –निरास) मोइनिमि ।
आः मेको एबोच माइताचआ नेःमि पिशो केत चिलमाइलि सेलचाकालि सुपचा मालताउ । ओतथिहाँबु नु आइचि हाँबुदे जिमुशा मागारमा यो दे दो पाइ वारचाइ ? कात देलङा नेपालि काङरेसङा तोँबलाच खेमराज सुनुवारमि आम क्यारियारि वोइतेमे ।
एचचि देलतेल आइ एन जि ओ नु एन जि ओमि पातिके सापपा चुशो दा दुमशो ताइँसिशो बा शेङना सुइकालि होबनाकेबना मारेमे, लो पोअ्शा ला मादुमबा लोःकालि खापचा यो मालबा देँशो लोः चिँ सुइमि मिमशो यामथि माबा । नेललिमि आम राइचि दा पुइँचा जोअ्शोन माताइँसे । बÞाब चिँ दुमशो ताइँसाउ । मेको बÞासि शुरुप केङगिर आन दुमसि ला बाअ्शो थिनसाउ ।
ओललो किरातङा लोः पाशोनु सुइमि मानेनिमे । आइ एल ओ १६९ कालि थेअ्शा जाअ्शो लाख काः बाजेतमि यो जिमुशा बाअ्शो ताइँसाउ । एचचि कोइँच देलमि कोइँचिन
शुशनिमि । राजनितिक आगराआदिकारके लोः बोअ्शो बा । शेङना तेकोइ कोइँचकालि मेकोआ पितिमि माराइ लोलिलिङखा बाअ्शो पाशो माताइँसे ।
मारा आ पितिमि मुल कोइँचिआन नेमि यो केत योअ्से दे तेकोइ कोइँचमि रुपचा मालशो यो माताइँसे । कोइँचआन नेमि जाअ्शो केत कोइँचआन आदिकारिक साङसथा सुनुवार सेवा समाजआ देल इकाइ सामिति बाअ्ना बाअ्ना यो मेकोकालि मासुइथु राजनितिक मुरआ नेतरिततोमि जानाजाति सामिति सेलशा आम कारयेकारताकालि थुलतेक गे पाशो थिनसाम ।
प्लेतति गाविसामि सुनुवार सेवा सामाजङा पुरबा साचिब खादोस सुनुवार नु पुरबा केनरिरिये सादाससे आसोक सुनुवारआस पाहालमि तिस हाजार बाजेत योपाइशो नासि । शेङना आँ निमफा यालाखोम लेशशा गाअ्साङामेरे कोइँचि नेमि योअ्शो केत आनतान खारचा पामतेमे । ‘फोः मार गेअ्निमि थियो । नोले कोलेपसि पामतेमलाइ शाँ ।’ हेमराज सुनुवारमि शोलो पामतेमे ।
मोशो ला मामे जानाजातिआन नेमि पिशो केतकालि किरसिचियानआन चारच सेलचाकालि यो ङुने मापाथु बाजेत पुइँचा यो गोमतेमे । ओँदे कोशोनु कोइँचपुकि गिश निलोला सेँसिमा दे ङाम जिशा कोःचा मालशो खेम जाअ्शो बा । जानाजातिआन नेङा केत एमलेँस हारेमुरुमि होपचा गोशो थिनसाम देलतेलमि । खोइलि शेपशा गाअ्बा काः जाइबा चिँ हेर मुरु दुमशो बा ।
‘थामा लोः पाचा दुमता । आदिबासि जानाजाति सु नामि ? ङोइति दा तुइचा मालताउ शाँ । काःले गोशथि काः दा पाचान मालबा दुमता ।’ आदिबासि जानाजतिआन नेमि केत दा फ्लोःतिनि । दोपा गेनि केत ? सु सु नामि आदिबासि जानाजाति, तुइनिनि दे हिललो पाशो कातङा रेखानाथ नेउपानेआ लोलो ।
कातिमि कोइँचकालि दे फ्लाःशो केतमि शाँदार मुसोथालो नु जानाजाति खिँ सेलतेक योकि दुमशो बाअ्ताङाना हेर देलमि मेको यो बाजेत फ्लाःशो योमथि माबाअ्शो ताइँसाउ । एचचि कोइँच देलमि लाँ दोःतेक पारतिसपारदान दुमशो ताइँसाउ । दोपा रिमशो लाँ दोशा दिगो बिकास पाचाकेङा यो दोपा जोबतुइबा मुरु नाङ देँबाआन खिँ नेअ्था ला लाँ सेलचा देँशो सापपा ग्यामाल नु जिचाखेचा दुमशो ताइँसाउ । पारबिदिककेङा यो लाअ्शो पारबिदिक दुमशा आँमिन देलतेल नेललि दोजार हिरशा लाँ दोशो थिनसाम ।
मोशो ला मामे लिकुमि एचचि चिला फ्लातेक गे दुमनादुमना बा । शेङना तेकोइ कोइँचपुकि एको आँ खाप मे । एको बÞाकु आँके मे दे सेँःशा लोः पाशो चिँ तेइ माताइँसे । लिकु ४ चिला योमलातामसि एचचि गिरिनबेनचारआ नेमि इनदियाङा बिलबार पावार इनारजि नु तिरबेनि गुरुपमि केत सुपशा निमि । आ बाताबारान मुललेङकान पारतिबेदानमि चिँ माराइ लोः शोःशो माबाअ्बा । मोमो कोइँचआन नेःमि १५ लाख बाजेत फ्लाःशा कोइँशा मिअ्चिमि फुरकु देपशा कोइँशो बा ।
योलाखोममि बाअ्शा सुनुवार सेवा सामाजमि आम गे दा पानापान बा । दाबाब यो गेना गेन बा । देलतेलमि बाअ्शा मेको लोःकालि पोअ्बा कोइँचके चिँ एचचि खाँचो ताइँसाउ । गाउँ सामिति सुनुवार सेवा सामाज बाअ्चाकालि बाअ्शो ने ला ताइँसाम । मेको सामितिमि इसथानिये निति निरमानमि तेइ माराइ लोः पोअ्शो यो माथिनसेङाना ङा मेकोआनकालि सुइमि सुइशो ?
‘मुल सुनुवार सेवा सामाजमि आ लोः ओलो, मुलकेम, मुकदुम राइतेक मुबमेनताङा निति फाइचा मालशो ताइँसाउ । साइरे केनराकालि ला बालियो सेलतेक सुनुवार सेवा सामाजके नितिमि कोइँचकालि माराइ मापाइबा दुमता । मुलङा कोइँचपुकिमि मिमचा मालबा । एँ गाथे गोइपुकि दा काथमानदु, गाउ दा बिलबिल शाँ । तेङाना यो शुरुप केङगिर ला ङोइति बÞाअ्चा दोरचा मालशो । शेतथिन बा शाँ होइ’– काःत देलतेलङा जोअ्बातुइबा ङावाच पादामबाहादुर काःतिचमि सामाससेआ निराकारान पाइनिमि ।
थामथाम एचचि कोइँचके आमदेलतेल शेतथि शेतथि ताइँसाउ । आलब्लेपचा नेललि हिनदि नु खास लोःमि ला लो पाइबाअ्तेमे । आम लोः प्लेँशो योमथि बा । आम लोः बÞाअ्चा मालबा शाँ देँशोनु यो थेबि मुरुमिन ला हाइ फेरि कोइँच ग्यामतेक लाँमि गाअ्चा देँतिनि इँःइँ दे देँचा गोइबाअ्तेमे ।
ओँदेशो योमथिमि मुल केनरामि पाशो निति देलमि माराइ गे मालाबबा दुमशो ताइँसिबा । मुल थामथामान बातता जाशा केनरामि नेः थारबा कोइँच तोँबलाचमि मिमचा मालबा कोँ ।
एचचि देलतेलमि कोइँच इपशा बाअ्शो बाअ्निमि । मेकोआन नेमि पिशो केत हेरमुरुमि नाककालि बिल बारपाइ पा नेअ्शो योमथि बा । मार मुल कोइँच गो नेललि माशेँसिचा ?
[ad][ad]