कोइँच देलङा इमा माबाअÞशो फुतकाल तुरनामेनता

–कोइँचबु काःतिच
‘गोल गोल … थुइयिः ब्लाइलु (गुनरि) लाइशशा ब्लाइतेन ऐँ योः मेरेकालि, बुत निशशा बाअÞला । खामे माजावा दे मारेमे ?’ आम देँशो खोँदेब मादुममेनुङा चुरमाचुरसि फुतकालआ नामिनावाके । सापपा फुरकु चुइशशा दोबास दिमफुइलि मुरु ब्लाशा दोरमादोरसि निमि । सुइ गिगि, सुइ लाला, सुइ बुइशशि । गाल चुइशशा स्याँ स्याँ पेmँ पेmँ । एनफाआ फुतबाल गिरान मार मे ङा । सुइ दामतेम दे बÞाकु चोःचा मामालबा । आमिन आमकालि बेल क्युअÞशा दोरना दोरना निमि फुतकाल गिरानमि ग्यारबाचपुकि । चाइतङा फुरकु नु फाशि माराइमि माथिशो बा । ङा फाइशशि पापतु दे कोःबापुकि तेइ फापसिशो निमि ङा ग्यारबपुकि नामि चोपतु, हुपताउ दे मिनाराल बÞाकु ब्लुइँसिशो निमि । थामथामा फुतबाल ग्यारचा शोँब नु सोअÞति मेकोपुकिनु इशका बा । मार माबा दे सुइमि हिललो पामतेमङाना शेँब मुरुनु लाँ शेलशा गेअÞबा तोँबलाच माबा दे देँने जामसिबा नामनाति । इरि वाँचेर रावाचिवामि फारसिशा फुतबाल कोबा नु हुतिङ पाइबापुकिमि एचचिङा ना, फाइशशि, हुपसि, रेउ, ग्युला राइबबा नाग इसतेदियामकालि प्लेँपाइशशो नामनाति । मुरुपकि काङरे, सापसि, सुवा जिअÞशा फुबुर पा ग्लिशङा ग्लिश नामि । सापपा प्लापसाला पा ग्लिशो मुरुकालि कोशोनु सुइ बÞालाइ बाअÞने माचामसिबा नामनाति । ‘गोल गोल गोःःल, शेङना इँचिकाःमि मादुम ।’ गोइ यो पानदाप सुनुवारआ रेदियो कामेनतारि मिमशा ग्लिःति चाउ पोअÞशा ।
लिकु ४ जालबिदुत पारियोजानामि कोइँचआन मुरुराइचचि शामशोआ पितिमि चुपलु (ओखालढुङगा) सादारमुकाममि एदबोकेसि गेरापेनमा दामशा खिँचि दुमशा रागिनगे पिशोनु पाबितरा युबा कालाब, खिँचिमि दोबास दिममि ग्यारपाइशशो फुतकाल तुरनामेनता कोचा ताइँतासकु चाइता २३, २०६७, गो नु दायु रानबिरमि ।     हिनदु ओलो खोइमाखोइशशा नाग थोचे २०६८ आ पितिमि खिँचि दोबासमि ग्यारपाइशशो एको फुतकाल तुरनामेनताकालि खिँचि गाबिसामि वारचि पाइशशो बाअÞता । नेललिकेङा ङोइति दुमबाकालि २५,००० केत, सिलदा, ताकमा नु नेजामपाति, मेको नोलेङाकालि १५,००० केत, ताकमा नु नेजामपाति मोपान साँत दुमबाकालि १०,००० केत, ताकमा, नेजामपाति मिनु आ ङारमि रिमशो पापति दे लेमशा बाकसिसआ खाइलिमि २,५०० केत, ताकमा नु नेजामपाति शेततेक गोरापेनमा पाशो लोः पाबितरा युबा कालाबङा बाबिराज नु हेर शेरथे बÞाकुङा चानराकानता सुनुवारमि शोःचा दुमता । मोशो ला ते मेङा बिसो कापकेङा ते दिः दुमचा दाअÞनिमिङा कोइँचपुकि ? सापपा रिमशो ग्यारबाकालि फुतकाल जारसि काः, आनुसासानमि ग्यारबाकालि ताराफि, ताकमा नु नेजामपाति, नेललिकेङा इशका गोल पाइबाकालि फुतकाल पानाइ, ताकमा नु नेजामपाति, रिमशो गोलकिपारकालि तारफि, ताकमा नु नेजामपाति मिनु हेतरिक पाइबाकालि तारफि, ताकमा नु नेजामपाति शेततेक ताँगे दुमशो लोः यो बाबिराज नु चानराकानतामि तेमचा दुमता ।
‘१८,००० केत नुमने नुपता नेललिकालि ग्लाःशा ङोइति दुमसेनु काका २५,००० केत बाअÞता गो दुकाप लाति देनादेन नामनाति, मुयु काःतङा तिम मेनेजारमि’ लाल लाँङा सुनिता सुनुवारमि देँःने थुमथु माथुमथु काःतङा शुशुच खेमे यो आँस ङोइति जाअÞता । ‘एहेः आइँ गेम दुममेनुकाका जाअÞमा बात शाँ कोइँच पातराकार (दामलोतुइनामसोच) । ला हाइ आइँके रिमशो पा हाइलाइत पा ब्लेअÞचा । ओमो ओमो तासकुलसुददा सापचा खे ।’ गाताता पा दोबासान थुरशा रिससाउ पारिबारतान युबा कालाबङा शुशुच खेमे ।
याँ गो फुतकाल तिमपुकि ब्लिपशो एको तुरनामेनतामि सोलुला योङ इसतार युबा कालाब, लेङलेङ (रामेचाप) प्लेततिला चानदेसोरि युबा कालाब, शोबरुलो याथारथा सामाजिक युबा कालाब, काःतला पारिबारतान युबा कालाब, रागिनला रागिन गाबिसा तिम, फालातेला फालाते गाबिसा तिम मोपान फुतकाल ग्यारपाइबा पाबितरा युबा कालाबके निअÞशि नु खिँचि गाबिसाला खिँचि गाबिसा तिम ब्लिपशो बाअÞतेमे । शेङना सोलुङा योङ इसतार युबा कालाब चिँ फुतकाल ग्यारचा गोशो नोले जातिके ग्यारचा मातावा दे चानराकानता सुनुवारमि शोःतेमे ।
‘आबि मेकोपुकि दा १८,००० केतमि बोस रिजाप पा यिशो नाम ने शाँ, रिमशो ग्यारबाअÞतेमे । खिँचिनु बाजि ग्यारशो हाजार साँ ग्लाःशा लेततेमे । ग्यारचा ताशो नामिङाना दा मेकोपुकिमिन सिलदा योलनिमि नामनाति । आमकेन पातराकार यो कुरशाकाका जाअÞशो बाअÞतेमे ।’ सुनितामि तेमताउ ।
फुतकाल तुरनामेनताआ पितिमि काः निअÞशि लोः हिललो पाचा दाअÞति । ओमो केत दुफार पा फुतकाल तुरनामेनता दुमशो बाअÞता, एकोआ पितिमिपसि चिँ मारेमे ? ‘नाया बारस मानेशो ।’ मेको दा उपालाचचे (पिति) दुमता । एको फुतकाल ग्यारपाइशशा ओँ पाइनिकि । दिसा रागि ओँदेशो दुमबा । एकेरेङा मुरुपुकि एको फुतकाल तुरनामेनता दुममेनु ओँदेशो दुमनिमि देँशो माराइ दा बाअÞमे माइ शाँ दे रोमलोपामलो खिअÞशा हिललो पाःता । ‘ए मोतथि दा माराइ काका मिमशो माबाअÞबा शाँ’ दे चानराकानतामि लोः प्लेअÞचा ताथु माताथुन कालाबङा बुअÞसु बाबिराजमि इँचि चुरशा लेफा लेतताउ, ‘गाबिसाङा केत थुमचा । ताँ नेललिमि मोन देँनिमि ।’
काःत नु खिँचिङा फुतकालमि काःतमि ग्लाःता । मेकेला प्लेतति नु शोबरुआसके फुतकालआ रामशि दुमबादुमता । बाबिराज आँमिन रेफरि दुमशा फुतकाल गिरानमि बÞाःता । आम गुइ आँमि इँगिहोपो । ‘सुइ माबाअÞबा लाइयो । आँमिन दा पाचा मालताउ, –चानदाकानतामि देँतेमे । सिनाति यो बाखरा गोथालालाइ रेफरि राखेर हुनचा दे बिबाद दुमता ।’
फुतकाल तुरनामेनता ताँगे पाइबामि कोँ चानराकानता आँमि कोँ ? सुकुमि मे ? माराइ यो मातुइँसे । लामजि योअÞतेमे– बादाम, बिसकुत, इसपाराइत । जाइँतासकु, तुःतासकु । सुनितामि रेद बुल ग्यापशा चाअÞगा बाअÞता । गो चिँ तुःता । रानाबिर दायुमि मातुङेम । मुरुपुकि ग्लिसङा ग्लिस निमि । गो मेकोआन कोना कोन नुङ । सापपा फालशि नोअÞशा मार पाङ दो पाङ पा मुरुपुकि आन केके ब्लोइतरि प्लापसाला पा फुरकु चुइशशा चाउ पोअÞनापोअÞना नामि ।
‘एको थेम दा मोदेशानकाका बाअÞताउः । साइ यो जापात, आसालपुकि रागिनरे ग्यारथि कुइनिमि नामनाति । इँचि थेलचा मालशो बाअÞता ।’ रानाबिर दायुमि देमानु गो काःले चिरङाशा मिमता । ‘कोइँच देलमि मारदे एको फुतकाल नु बालिबालमि बेअÞचा लाअÞशो मे ? मोमो मिशका केत गेने चाबबा गाबिसामि मारदे मुरुकाः सेल वोइचचा आपातबिपातमि, रोइ पाशोनु कोइँचदेलङा मुरुकालि वारचि पाने माचापशो माइ । खिँचिङा कोइँच आलकाः लुङगिरङा रोइ उककार पाचा केत माबाअÞथु बेअÞता । फुतकाल ग्यारचा ग्यारपाइचचाकालि गाबिसा पारिसादमि केत गेतेक ताँगे दुमबा, तेकाइ पोमदाल गुयेकुनजो, रावा, आम, गुरिप नेललिमि माराइ लोः मापोअÞनिम । खारातिरा (सोसथा) नु तेकोइ आपातकालिन काललेन कोस सेलचा, चोलचाकालि गेनाइ तेकोइ पोमदालमि लोः मागारबा । माराइ गे मालपशो, पितिमिपसि माबाअÞशो गेरापेनमामि केत थुमचा चिँ सुइकालि माराइ तेइ पिया माखाइबा ।
खिँजि दा काः कोयादिमखा ला मे । ओँदेशो पा माराइ मुलकेम, पितिमिपशि माकुरथु माराइ ग्यारचा देँशो निपसि ग्यामशो गे ला मे । एचचि कोइँच देलमि माराइ माबाअÞथु गाबिसाङा केत थुमचा बालिबाल, फुतकाल ग्यारपाइतेक दामदामसि बोअÞशो बा । खिँचिमि फुतकाल ग्यारपाइशशो ताशा फालातेमि बालिबाल ग्यारपाइशशो बा । बुज यो मार दिः दुमबा ङा ? साइ रे फुतकाल ग्यारपाइशशो । आँ यो हेराला लाख काः नु फेक्योङा केतके फुतकाल सिलदा, ताकमा, नेजामपाति, ताराफि सेलशा फुतकाल ग्यारपाइचचा ताँगे पाशो बा । एको ग्यारमा ग्यारसिमि तेकेरे कोइँचकालि आफार दुममे ? ने चिँ कोइँच देयाँ याम हेर जेमनाबोँसिङा रुयापरुइमि देलतेलमि दाकदिशा लिशो निमि ? नेललि दालरोल (साहार) गे , सुइ मालेसिया, सुइ खादि, सुइ आमेरिका, सुइ बेलायत, सुइ हाङकाङ । मारकालि कोइँचपुकिके निपसिमि ना मादापशो मे ? मुल नेललि कोइँचमि चिर ङाशा मिमचा मालबा कोँ ! आम लोः, वा, मुलकेम, रिदुमपाखिम, ओलो प्लेँशा नाग लाँ खोइशशो कोइँचके आम रिमाचेमा मारेमे केराजिकिरि जिकरिअÞसिमि जामशो बा । मोतथि गेला हाँगोमि ग्लुःचा माराइ कोइँशिरेला पाशो माताशो कोइँचपुकिमि फुतकाल, बालिबाल ग्यारचा, ग्यारपाइचचाङाना रागि, हारेरागिमि ने चेमचाङा पा योमलातामसि, गेरापेनमा सेलशा ग्यारचा ग्यारपाइचचा । मो मामेङाना खारातिरा (सोसथा) रिमशो दुमचाकालि बुमथा सोसथा उककार काललेन कोस याम कोइँच मुलकेम, ओलो राइततेक चुपलु गिपशिदु काका सेलशो चेलशोनु रिमशो दुमबाम कोँ !’

“खिँचि दोबासमि दुमशो फुतकाल तुरनामेनतामि खिँचिङा पाबितरा युवा कालाब नेललिकेङा ङोइति दुमशा २५,००० नु सिलदा ग्लाःता । मोपान शोबरु निःत दुमताङाना रागिन साँत दुमता । आ ङारमि काःतमि रिमशो ग्यारबाअÞते दे २,५०० गेशा बु जिपाइतेक गे दुमशो बा ।”